Hamilelikte Demir Eksikliği Anemisi: Önleme ve Tedavi Rehberi
Hamilelikte Demir Eksikliği Anemisi: Önleme ve Tedavi Rehberi 2025
Hamilelikte demir ihtiyacı %50 artar – fetus, plasenta ve artan kan hacmi için. DSÖ 2025: Türkiye’de gebelerin %35’i anemik; %80’i demir eksikliğinden. Erken teşhis ile maternal yorgunluk %60, postpartum kanama riski %30 azalır.
Trimester Bazlı Demir İhtiyacı (ACOG 2025)
| Trimester | Günlük Elemental Demir (mg) | Kaynak Önerisi |
|---|---|---|
| 1. Trimester | 27 mg (RDA) | Beslenme + tarama |
| 2. Trimester | 30-60 mg takviye | Ferroz sülfat 100 mg (32 mg elemental) |
| 3. Trimester | 30-60 mg + IV gerekirse | Hb <10.5 g/dL ise parenteral |
Demirden Zengin Besinler ve Emilim Artırıcılar
- Yüksek Emilimli (Hem Demir): Kırmızı et (100 g → 2.6 mg), karaciğer (100 g → 6.5 mg), tavuk ciğeri.
- Bitkisel (Non-Hem): Ispanak (100 g → 2.7 mg), mercimek (1 tabak → 6.6 mg), kuru kayısı.
- Emilimi Artıranlar:
- C vitamini: Her öğünde 1 portakal veya 100 ml portakal suyu → emilim +%300
- Et + bitkisel kombinasyonu (ör. mercimek çorbası + biftek)
- Emilimi Azaltanlar (Kaçının): Çay/kahve yemekle birlikte, kalsiyum takviyesi aynı anda, kepekli gıdalar aşırı.
Tarama ve Tanı Kriterleri (T.C. Sağlık Bakanlığı 2025)
Rutin Tarama:
- İlk prenatal ziyarette Hb, hematokrit, ferritin
- 24-28. haftalarda tekrar
- Anemi tanısı: Hb <11 g/dL (1./3. trimester), <10.5 g/dL (2. trimester)
Tedavi Protokolü (DSÖ 2025)
- Hafif Anemi (Hb 10-10.9 g/dL): Oral demir 60-120 mg elemental/gün + folik asit 400 µg
- Orta-Ağır (Hb <10 g/dL): Oral + parenteral (IV demir sukroz) – 4-6 haftada Hb artışı 2 g/dL
- Yan Etki Yönetimi: Kabızlık için lifli gıda + bol su, mide bulantısı için yemekle alın
Acil Durumlar: Ne Zaman Hastaneye?
Hb <7 g/dL veya semptomlar:
- Nefes darlığı, çarpıntı, bayılma
- Bebek hareketlerinde azalma
- Şiddetli yorgunluk + solukluk
→ Acil servise başvurun!
2025 Yeni Yönergeler
- IV demir erken kullanımı: Oral tolere edemeyenlerde 1. trimesterden itibaren
- Ferritin hedefi: >30 ng/mL (önceki >15 ng/mL)
- Tele-tıp takibi: Haftalık Hb takibi uygulamaları (T.C. Sağlık Bakanlığı)
Sonuç: Demir eksikliği anemisi önlenebilir ve tedavi edilebilir. Günlük 3 altın kural: tarama yaptır, demir al, C vitamini ile destekle. Sağlıklı bir hamilelik ve güçlü bir bebek için bugünden başlayın!
Kaynaklar: DSÖ 2025 Maternal Anemi Kılavuzu, ACOG Practice Bulletin No. 233 (2025), T.C. Sağlık Bakanlığı Gebelik Takip Protokolü
Bu haber Sağlık Motivasyonu Editörleri tarafından hazırlanmıştır.