Doğumun ilk saati, anne ve bebek sağlığı için en kritik dönem. DSÖ 2025 Doğum Bakım Kılavuzu, altın saatin yenidoğan hipotermisi riskini %80, enfeksiyonu %45 azalttığını belirtiyor. Türkiye’de doğumların %55’i sezaryen; ancak normal doğum oranını artırmak için “Anne Dostu Hastane” programı 2025’te %70 kapsama ulaşmayı hedefliyor. Bu rehber, FIGO, ACOG ve T.C. Sağlık Bakanlığı 2024 Doğum Protokolü’ne dayanıyor.

Altın Saat: İlk 60 Dakika Adım Adım

• 0-1 dk: Bebek anne göğsüne yerleştirilir, ten tene temas başlar. Isı kaybı %90 önlenir.
• 1-5 dk: Apgar skoru değerlendirilir. Kordon kesimi 1-3 dk geciktirilir (demir alımı %30 artar).
• 5-30 dk: Erken emzirme başlar. Kolostrum bağışıklık sistemini %60 güçlendirir.
• 30-60 dk: Plasenta çıkışı izlenir. Oksitosin (10 IU IM) rutin verilir; kanama riski %40 azalır.

Normal Doğumda Altın Saat

Doğum pozisyonu serbest (çömelme, yan yatış); epizyotomi sadece endikasyonla. Bebek anne kucağında kalır, göbek kordonu pulsasyon bitene kadar kesilmez.

• Kanguru bakımı: 1 saat kesintisiz; preterm bebeklerde hayatta kalım %35 artar.
• Emzirme: Bebek kendi kendine meme bulur (breast crawl); başarı oranı %85.

Sezaryen Sonrası Altın Saat

Ameliyat odasında ten tene temas başlanabilir. Bebek anne göğsüne yerleştirilir, emzirme 1 saat içinde başlar.

• Anestezi: Spinal tercih edilir; genel anestezi sadece acil durumlarda.
• İyileşme: Erken mobilizasyon (2 saat sonra yürüme) tromboz riskini %50 azaltır.

Postpartum Kanama (PPH) Önleme

PPH, doğum sonrası ölümlerin %25’ini oluşturur. DSÖ-FIGO 2025:

• Aktif yönetim: Oksitosin + kontrollü kordon traksiyonu + uterus masajı.
• Traneksamik asit: Kanama başlarsa 1 g IV (30 dk içinde); etkinlik %40.
• Yasaklar: Rutin fundal bası, erken kordon kesimi.

Yenidoğan İlk Müdahaleler

• K vitamini: 1 mg IM; kanama riskini %90 önler.
• Hepatit B aşısı: İlk 12 saatte.
• Göz damlası: Gonokok profilaksisi (eritromisin pomad).

Acil Durumlar ve Uyarı İşaretleri

• Bebek: Solunum güçlüğü, morarma, 1 dk Apgar <7 → Resüsitasyon.
• Anne: Kanama >500 ml, nabız >110, bilinç bulanıklığı → 112.

Bu haber Sağlık Haber editörleri tarafından hazırlanmıştır. Kaynaklar: DSÖ Intrapartum Care 2025, FIGO Postpartum Hemorrhage Guidelines 2025, T.C. Sağlık Bakanlığı Doğum Eylem Planı 2024.